Serax en Kwantum voeren oorlog over een lamp

Serax baat een detailhandel in design interieur uit. Kwantum, alom bekend als woondiscounter in België en Nederland, werd door Serax voor de Ondernemingsrechtbank te Antwerpen gedaagd voor een beweerde auteursrechtelijke inbreuk op één van de designlampen van Serax. Laatstgenoemde claimde meer bepaald dat een hanglamp van Kwantum te sterk zou gelijken op de Concrete-hanglamp van Serax.

Op 4 juli 2019 concludeerde de rechtbank dat de strakke, industriële vormgeving van de Serax-lamp niet te vergelijken valt met een lamp die gelijkt op ‘het uiteinde van een pas opgegraven vliegtuigbom uit de ene of de andere Wereldoorlog’. De rechtbank oordeelde dat Kwantum, door de verschillende totaalindruk van de lampen, geen inbreuk pleegde op het auteursrecht van Serax.

Hoewel menig persoon zich de vraag kan stellen of een designlamp niet thuishoort in het modellenrecht, kan een lamp in principe ook auteursrechtelijke bescherming genieten. Het auteursrecht vindt toepassing indien de lamp, als creatie an sich, oorspronkelijk is en derhalve een eigen intellectuele schepping van de auteur inhoudt. Echter, uitgesloten van auteursrechtelijke bescherming is een creatie waarbij de keuzes van de auteur uitsluitend door hun technische functie worden bepaald. Uiteindelijk zal de totaalindruk, die het werk oproept, de doorslag moeten geven bij de beoordeling.

In deze uitspraak gaat de rechtbank ervan uit dat de mix van materialen, nl. beton en silicone, technisch bepaald is omdat het lichtdoorlatende, siliconen deel ervoor zorgt dat het licht ook lateraal wordt gedifuseerd en zo een aangename sfeer creëert.

Naast het technische aspect, onderzocht de rechtbank tevens of de lamp een eigen intellectuele schepping van de auteur vormde. De rechtbank oordeelde van wel en stelde in haar vonnis dat de persoonlijke keuze van de auteur blijkt uit de manier waarop het beton overgaat in silicone, nl. op een gekartelde wijze.

De rechtbank te Antwerpen onderstreepte eveneens dat voornamelijk de “aanzienlijke” verschillen tussen beide lampen opvielen. De lamp van Serax wordt beschouwd als een strak, industrieel voorwerp, terwijl de lamp van Kwantum wordt omschreven als lijkend op “het uiteinde van een pas opgegraven vliegtuigbom uit de ene of de andere Wereldoorlog”.

Op basis van deze overwegingen besloot de rechtbank dat de totaalindruk zodanig verschilt, dat er geen auteursrechtelijke inbreuk heeft plaatsgevonden. De vliegtuigbomwerpige lampen van Kwantum dienen volgens de rechtbank dan ook niet vernietigd te worden.

Amber Staes en Bob Laes - oktober 2019